Sofosbuvir (tên biệt dược Sovaldi, tên thuốc generic giá rẻ HEPCINAT, MYHEP, SOFOVIR C…) là một thuốc mới sử dụng để điều trị bệnh viêm gan C. Nó được cho cấp phép sử dụng vào tháng 6 năm 2014 tại châu Âu cho việc điều trị viêm gan C ở mọi loại genotype trên người trưởng thành.

 

Với một vài người, sofosbuvir sẽ là lựa chọn điều trị không interferon đầu tiên. Với những người khác sofosbuvir có thể rút ngắn thời gian điều trị khi sử dụng cùng với Ribavirin và Pegylated Interferon. Sự thành công của quá trình điều trị làm giảm những biến chứng của bệnh viêm gan C như ung thư gan, xơ gan , ghép gan.

Cơ chế tác dụng của sofobuvir là như thế nào?
Sofosbuvir là một trong những thuốc mới kháng virus trực tiếp mà mục tiêu là các bước khác nhau của vòng đời virus. Nó là một chất tương tự Nucleotit ức chế polymerase, nghĩa là nó ngăn chặn enzym polymerase mà virus phải sử dụng để nhân lên. Sofosbuvir phải được sử dụng với những thuốc khác có thể là Pegylated Interferon hoặc Ribavirin hoặc có thể là những thuốc khác không cùng cơ chế tác dụng.

 


Ai có thể uống sofosbuvir?
Sofobuvir được chỉ định cho người lớn tuổi bị viêm gan C mãn tính, có nghĩa là bị nhiễm viêm gan C kéo dài hơn sáu tháng. Thuốc này được cơ quan quản lý cho phép sử dụng cho những người bị viêm gan C mãn tính các genotype 1,2,3,4,5,6. Genotype là loại bị nhiều nhất tại châu Âu và được xem là loại khó điều trị nhất. 
Sofosbuvir có thể dùng để điều trị cho người chưa từng dùng thuốc điều trị viêm gan C nào (treatment-naive) và điều trị lại cho những người đã từng dùng liệu pháp interferon mà chưa khỏi (treatment-experienced). 
Sofosbuvir cũng đã được thử nghiệm trên người đồng nhiễm HIV và HCV. Tỷ lệ đáp ứng và tác dụng phụ cũng giống như những người không nhiễm HIV và sofosbuvir cũng không tương tác với những thuốc chống HIV. Những người bị đồng nhiễm muốn uống sofosbuvir nên uống dưới sự hướng dẫn của bác sĩ có kinh nghiệm điều trị cả hai bệnh này.
Sofosbuvir có thể được sử dụng ở tất cả các giai đoạn bệnh khác nhau bao gồm cả xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Tuy nhiên nó có tác dụng tốt hơn ở những bệnh nhân có tế gan ít bị hủy hoại hơn. Những dữ liệu về độ an toàn và tác dụng của bệnh xơ gan mất bù chưa được công bố. Với những người bị viêm gan C mãn tính đang chờ ghép gan hoặc đã ghép gan dụng nap sofosbuvir tốt hơn những thuốc điều trị trước đó.

 

Uống sofosbuvir như thế nào?
Uống một viên một lần một ngày sau bữa ăn. Không uống sofosbuvir đơn độc mà cần phối hợp với thuốc khác, nếu không sẽ dẫn tới tình trạng kháng thuốc.

Phác đồ điều trị viêm gan C có Sofosbuvir theo từng genotype.

 

Những người bị mắc genotype 1,4,5,6 cần uống sofosbuvir kết hợp với tiêm pegylated interferon hàng tuần và uống ribavirin hai lần một ngày trong 12 tuần. Những người không thể tiêm interferon có thể uống sofosbuvir với ribavirin trong 24 tuần.
Những người bị HCV genotype 2 chỉ cần uống sofosbuvir kết hợp với ribavirin trong vòng 12 tuần. Với HCV genotype 3 thì khó điều trị hơn , vì vậy những bệnh nhân này kéo dài việc điều trị sofosbuvir và ribavirin thành 24 tuần, hoặc cần uống sofosbuvir với cả ribavirinv và pegylated interferon trong 12 tuần.
Với những người đồng nhiễm HIV và HCV , sử dụng như người không nhiễm HIV. Với những người viêm gan C mãn tính đang chờ ghép gan nên uống sofosbuvir với ribavirin và không dùng interferon.
Sofosbuvir tác dụng như thế nào?
Sofosbuvir tác dụng tốt hơn với một vài người. Một vài yếu tố có thể đoán trước được ai có thể đáp ứng tốt với sofosbuvir hay không, như tùy vào chủng loại (genotype) của virus, mức độ hủy hoại tế bào gan, và tiền sử điều trị trước đó.Những người bị xơ gan nặng không đáp ứng tốt như những người bị xơ gan nhẹ hoặc trung bình. Những người mới điều trị có cơ hội khỏi bệnh hơn những người ít hoặc không đáp ứng với những phương pháp điều trước đó.
Tuy nhiên, yếu tố đáp ứng kém với liệu pháp interferon không ảnh hưởng nhiều đến liệu pháp dùng sofosbuvir. Yếu tố này có thể vượt qua bằng các kéo dài thời gian sử dụng với các thuốc kháng virus trực tiếp khác.
Đáp ứng điều trị của sofosbuvir?
Những người giảm nhanh tải lượng virus sớm sau khi điều trị có khả năng chữa khỏi cao hơn. Sau khi kết thúc điều trị , sau 12 tuần kiểm tra không phát hiện thấy virus được coi là đã điều trị khỏi (từ chuyên môn gọi là :’SVR12’)
Một nghiên cứu lâm sàng có tên NEUTRINO thử nghiệm sofosbuvir, ribavirin và pegylated interferon trong 12 tuần với những người mắc HCV genotype 1,4,5,6 (hầu hết là genotype 1) chưa từng được điều trị trươc đó. Tỷ lệ điều trị khỏi là 91%.
Sofosbuvir chưa có nghiên cứu đầy đủ về những người mắc genotype 1,4,5,6 đã từng điều trị. Thực tế có ít dữ liệu về điều trị vơi HCV genotype 5 và 6.
Ngiên cứu FISSION theo dõi những người bị HCV genotype 2,3 trước đó chưa từng điều trị. Tổng thể, 67% người uống sofosbuvir với ribavirin trong 12 tuần đã được chữa khỏi – giống như tỷ lệ đáp ứng bền vững với những người sử dụng pegylated interferon và ribavirin trong 24 tuần. Tuy nhiên Sofosbuvir/ribavirin chữa khỏi 95% số người bị genotype 2 so với 56% người bị nhiễm genotype 3. Với những người mắc genotype 3 bị xơ gan tỷ lệ điều trị khỏi chỉ 34%.
Thử nghiệm FUSION theo dõi bệnh nhân HCV genotype 2,3 uống sofosbuvir và ribavirin trong vòng 12 đến 16 tuần. 82% bệnh nhân genotype 2 và 30% bệnh nhân genotype 3 được chữa khỏi sau 12 tuần điều trị . Nhiều người với genotype 3 đặc biệt là những người bị xơ gan không có kết quả tốt hơn sau 16 tuần điều trị.
Thử nghiệm VALENCE chỉ ra rằng 24 tuần điều trị với phác đồ sofosbuvir và ribavirin tác dụng tốt nhất cho genotype 3, làm tăng tỷ lệ điều trị khỏi là 93% cho những người trước đó chưa từng được điều trị và 77% cho những trường hợp được điều trị lại. Tỷ lệ đáp ứng thậm chí còn cao hơn với những người trước đó không đáp ứng và với những người xơ gan.
Nghiên cứu PHOTON-1 thử nghiệm sofosbuvir và ribavirin cho những người đồng nhiễm HIV và HCV . Tỷ lệ khỏi bệnh vào khoảng 75% với những trường hợp genotype 2 và 3 trong 12 tuần điều trị, hoặc với trường hợp genotype 1 sau 24 tuần điều trị. 
Cuối cùng, một nghiên cứu trên bệnh nhân viêm gan C bị ung thư gan đang chờ ghép gan cho kết quả 62% đã được chữa khỏi, không phát hiện tải lượng virus trong lá gan mới tại tuần 12 ở vị trí ghép.
Hiệu lực của sofosbuvir trong thực tế có thể thấp hơn một chút so vơi tỷ lệ khỏi trong các thử nghiệm lâm sàng, một phần bởi những bệnh nhân này có thể bị bệnh nặng hơn hoặc có những điều kiện khác làm quá trình điều trị trở lên rắc rối hơn.
Thử nghiệm sử dụng của sofosbuvir.
Những nghiên cứu khác chỉ ra rằng sofosbuvir thậm chí có hiệu lực cao hơn khi kết hợp với thuốc kháng virus trực tiếp đang thử nghiệm (đang trong giai đoạn phát triển). 
Nghiên cứu ION chỉ ra rằng sofosbuvir kết hợp với ledipasvir, một chất ức chế HCV NS5A đang thử nghiệm, cho kết quả điều trị khỏi từ 90-100% với những bệnh nhân mắc genotype 1 chưa từng điều trị hoặc đã điều trị trước đó, bao gồm cả những người bị xơ gan. Hai thuốc này đang được nghiên cứu phát triển thành dạng uống một viên một ngày hoặc hỗn hợp viên.
Trong nghiên cứu SYNERGY 95-100% những trường hợp HCV genotype 1 khó điều trị đã được điều trị khỏi bằng hỗn hợp chỉ có sofosbuvir và ledipasvir trong thời gian 12 tuần, hoặc hỗn hợp ba thành phần trong đó có một thuôc kháng virus thế hệ thứ 3 chỉ trong 6 tuần điều trị.
Nghiên cứu COSMOS chỉ ra rằng tỉ lệ khỏi trên 90% khi sử dụng kết hợp sofosbuvir với thế hệ tiếp theo của chất ức ché HCV protease là simeprevir (simeprivir đã được FDA cấp phép) uống trong 12 tuần. Kết quả đáp ứng tốt như trên cũng đã được xác nhận trong nghiên cứu kết hợp sofosbuvir với daclatasvir (daclatasvir là một thuốc đang thử nghiệm).
Tác dụng phụ của sofosbuvir là gì?
Bản thân sofosbuvir dung nạp tốt và không gây tác dụng phụ gì đặc biệt. Hầu hết tác dụng phụ được nhận thấy khi mọi người uống sofosbuvir với ribavirin và pegylated interferon/ribavirin là mệt mỏi, nhức đầu, buồn nôn và mất ngủ.
Interferon và ribavirin có thể gây ra các tác dụng phụ khác nữa như đau cơ và khớp, ngứa, suy nhược, thiếu máu (giảm mức haemoglobin), giảm bạch cầu trung tính (giảm tế bào máu trắng). Ribavirin có thể gây dị dạng bẩm sinh ( birth defects) vì vậy không sử dụng cho phụ nữ mang thai và các đối tác nam của họ.
Sofosbuvir có tương tác với những thuốc khác không?
Sofosbuvir có thể tương tác đôi chút với thuốc được xử lý bởi một protein là ‘P-gp’ bao gồm thuốc TB, thuốc hướng tâm thần (psychiatric drugs), và các sản phẩm thảo dược chứa dịch chiết cây cỏ ban (St. John’s Wort). Thông tin về những tương tác đặc biệt của thuốc có thể tham khảo tại www.hep-druginteractions.org.
Tôi có thể nhận Sofobuvir như thế nào?
Sofosbuvir chỉ được bán theo đơn bác sĩ tại khắp châu Âu để điều trị tất cả các trường hợp bị HCV. Nên được sử dụng dưới sự hướng dẫn của các bác sĩ.
Việc điều trị phụ thuộc vào một số yếu tố như mức độ tế bào gan đã bị hủy hoại (được đánh giá bằng máy đo fibroscan). Những người bị bệnh ở mức trung bình có thể đợi, công thức điều trị viêm gan C mới không interferon sẽ sớm ra đời. Tuy nhiên quyết định chờ thuốc mới cần được đưa vào tính toán mức độ tiến triển của bệnh như thế nào, điều này rất khó để đoán trước, khi nào thì công thức điều trị mới sẽ được cấp phép tại nước mà bạn đang sống.

 

Xuất bản tháng tư năm 2014.

Những thông tin trên đây chỉ mang tính tham khảo và không thể thay thế các chỉ định của bác sĩ. Hãy trao đổi với bác sĩ về tình trạng của bạn.
Email: info@infohep.org
Web: www.infohep.org
Ngày 08/08/2015 Nguồn: INFOHEP

Bs Tuấn Anh (sưu tầm)