Do COVID-19 là một bệnh mới với các loại vắc-xin mới, chúng ta đang nhanh chóng có thêm thông tin về cách thức mà vắc-xin giúp chúng ta ngăn chặn đại dịch. CDC sẽ cập nhật các thông tin mà chúng ta đã biết và cả những thông tin chưa biết - ngay khi có thông tin.

     Hiện đã có hai loại vắc-xin được cấp phép và khuyên dùng để phòng ngừa COVID-19:

      - Vắc-xin ​​​​​​COVID-19 của Pfizer-BioNTech

      - Vắc-xin COVID-19 của Moderna

1. Vắc-xin COVID-19 hiệu quả như thế nào?

          Hiện có nhiều lại vắc-xin COVID đang trong các giai đoạn khác nhau của quy trình phát triển, phê duyệt và phân phối. Các thử nghiệm lâm sàng vắc-xin của Pfizer đã cho thấy vắc-xin có tỷ lệ hiệu lực là 95% trong việc ngăn chặn bệnh COVID có triệu chứng. Vẫn có khả năng nhỏ bị lây nhiễm bệnh sau khi tiêm vắc-xin. Do vậy, trong thời gian tới chúng ta sẽ vẫn cần khẩu trang và giãn cách xã hội. Cũng như với các loại vắc-xin khác, càng nhiều người có miễn dịch, cộng đồng càng được bảo vệ khỏi bệnh dịch này. Vắc-xin có an toàn không? Mặc dù vắc-xin COVID thì vẫn còn mới mẻ, nhưng các quy trình thử nghiệm lâm sàng và kiểm tra vắc-xin thì đã có từ lâu. Tốc độ của quá trình phát triển vắc-xin này có thể khiến cho nhiều người nghi ngại, nhưng đã và đang có các giai đoạn khác nhau được tiến hành để bảo đảm tính an toàn và chất lượng của vắc-xin. Như các vắc-xin khác trước đây, việc giám sát và đánh giá quá trình phê duyệt vắc-xin COVID của FDA (Food and Drug Administration, Cục Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ) và CDC (Centers for Disease Control and Prevention, Cơ Quan Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh) được thông qua bởi một hội đồng các chuyên gia độc lập.

2. Giúp ngăn chặn đại dịch bằng cách nhận tiêm chủng

a) Những gì chúng ta biết

Các nghiên cứu cho thấy vắc-xin COVID-19 có hiệu quả trong việc tránh cho quý vị mắc COVID-19. Các chuyên gia tin rằng việc sử dụng vắc-xin COVID-19 có thể giúp bệnh của quý vị không bị trở nặng ngay cả khi bị mắc COVID-19.

Tiêm chủng COVID-19 là một công cụ quan trọng để giúp cuộc sống của chúng ta bình thường trở lại. 

Vắc-xin COVID-19 dạy cho hệ miễn dịch của chúng ta cách nhận biết và chiến đấu với chủng vi-rút gây bệnh COVID-19. Thông thường, vài tuần sau khi tiêm chủng, cơ thể mới xây dựng được hệ thống phòng ngự (miễn dịch) trước loại vi-rút gây bệnh COVID-19. Điều đó có nghĩa là người ta vẫn có thể mắc COVID-19 ngay sau khi tiêm chủng. Đây là do vắc-xin chưa có đủ thời gian để cung cấp sự bảo vệ.

Có những bước mà quý vị có thể thực hiện để bảo vệ bản thân cho đến khi được tiêm chủng. Thậm chí, sau khi tiêm chủng, mọi người vẫn nên tiếp tục sử dụng tất cả các công cụ để giúp ngăn chặn đại dịch này, khi chúng ta tìm hiểu thêm về hiệu quả của các loại vắc-xin COVID-19 trong điều kiện thực tế. Ngay cả khi đã tiêm chủng, hãy thực hiện các bước để bảo vệ bản thân và người khác tránh mắc COVID-19.

- Đeo khẩu trang che mũi và miệng

- Duy trì khoảng cách tối thiểu 6 feet hoặc 2 mét với người khác

- Tránh tụ tập đông người 

- Tránh những nơi thông khí kém

- Rửa tay thường xuyên

b) Những gì chúng ta chưa biết

Dù vắc-xin COVID-19 có hiệu quả phòng tránh nhiễm bệnh cho quý vị, song các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu về mức độ phòng tránh cho quý vị khỏi nguy cơ làm lây nhiễm chủng vi-rút gây bệnh COVID-19 sang người khác, ngay cả khi quý vị không phát bệnh.

Nếu đã được tiêm phòng COVID-19, quý vị vẫn có thể bị phơi nhiễm với chủng vi-rút gây bệnh COVID-19. Sau khi phơi nhiễm, nhiều người vẫn có thể bị nhiễm hoặc "mang" vi-rút gây bệnh COVID-19 nhưng không cảm thấy bệnh hay có bất kỳ triệu chứng nào. Giới chuyên gia gọi đây là hiện tượng lây nhiễm không triệu chứng.

Vì lẽ này, ngay cả khi đã tiêm chủng, chúng ta vẫn cần tiếp tục sử dụng mọi công cụ sẵn có để giúp ngăn chặn đại dịch này khi dần tìm hiểu thêm về hiệu quả của vắc-xin COVID-19 trong điều kiện thực tế.

3. Vắc-xin COVID-19 là an toàn

Hàng triệu người ở Hoa Kỳ đã được tiêm vắc-xin COVID-19 và các loại vắc-xin này đã trải qua quy trình giám sát an toàn nghiêm ngặt nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Quy trình giám sát này bao gồm việc sử dụng các hệ thống giám sát an toàn đã thiết lập và mới nhằm đảm bảo tính an toàn của vắc-xin COVID-19. Những loại vắc-xin này không đưa bệnh COVID-19 vào người quý vị.

4. Các tác dụng phụ của vắc-xin là gì?

Các tác dụng phụ của vắc-xin COVID-19 đã được báo cáo bao gồm:

- Đau, đỏ tấy hoặc sưng phù ở vùng tiêm

- Mệt mỏi

- Sốt

- Đau cơ hoặc đau khớp

- Ớn lạnh

- Buồn ói

- Sưng hạch bạch huyết

Các tác dụng phụ này đã được có thể có ở tối đa 1 trong 4 người sau liều đầu tiên và 1 trong 2 người sau liều thứ hai. Chúng thường diễn ra vào ngày sau ngày tiêm vắc-xin và là các dấu hiệu bình thường chứng tỏ vắc-xin đang hoạt động. Quý vị có thể dùng thuốc giảm đau hoặc giảm sốt như acetaminophen hoặc ibuprofen nếu cần, hoặc áp miếng ép lạnh vào vùng tiêm. Hãy liên hệ với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của quý vị nếu quý vị lo lắng hoặc nếu các triệu chứng không biến mất trong vòng hai ngày (48 giờ).

5. Các phản ứng bất lợi của vắc-xin được báo cáo là gì?

Có khả năng hiếm gặp là vắc-xin có thể gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Những phản ứng đó thường sẽ xảy ra trong vài phút đến một giờ sau khi tiêm một liều vắc-xin. Các dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể bao gồm:

- khó thở

- sưng phù mặt hoặc họng

- nhịp tim nhanh

- phát ban tồi tệ khắp cơ thể

- choáng váng hoặc cảm thấy yếu

Nếu quý vị gặp phải phản ứng dị ứng nghiêm trọng và không còn ở tại phòng khám đã tiêm vắc-xin, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi 115.

6. Vắc-xin sẽ làm cho tôi lây nhiễm COVID không?

Không. Vắc-xin không có vi-rút SARS-CoV-2 và không thể khiến quý vị bị nhiễm COVID-19.

7. Tôi cần bao nhiêu liều?

Sẽ có nhiều loại vắc-xin COVID tiềm năng được triển khai trong vòng năm tới, do đó hãy nhớ kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ y tế cung cấp vắc-xin của quý vị để có hướng dẫn cụ thể. Vắc-xin Pfizer yêu cầu hai (2) liều, với liều thứ hai được tiêm 17-21 ngày sau liều đầu tiên. Điều quan trọng là cần bảo đảm quý vị nhận cả hai liều có cùng một nhãn hiệu vắc-xin để vắc-xin đạt hiệu quả nhất.

8. Ai nên tiêm vắc-xin?

FDA đã phê duyệt cho phép sử dụng vắc-xin Pfizer cho những cá nhân từ 16 tuổi trở lên. Hãy cho nhà cung cấp vắc-xin của quý vị biết về tất cả các tình trạng bệnh lý của quý vị. Quý vị không nên nhận vắc-xin Pfizer nếu quý vị bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau liều vắc-xin đầu tiên hoặc bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin.

9. Nếu tôi đã mắc COVID, tôi có nên tiêm vắc-xin không?

Có, khi quý vị hội đủ điều kiện để được tiêm vắc-xin, chúng tôi khuyến nghị quý vị hãy làm như vậy. Chúng ta vẫn đang tìm hiểu về COVID. Mặc dù việc tái nhiễm cho đến nay dường như rất hiếm, vẫn có khả năng mọi người bị nhiễm COVID nhiều hơn một lần. Nếu quý vị hiện đang mắc COVID, hãy đợi sau khi đã kết thúc giai đoạn cách ly của quý vị để nhận vắc-xin. Hãy trao đổi với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của quý vị để được hướng dẫn thêm.

10. Sau khi tiêm vắc-xin, tôi có thể không đeo khẩu trang nữa được không?

Vắc-xin có vẻ rất hiệu quả, nhưng nó không hoàn hảo. Ngay cả sau khi đã được tiêm vắc-xin, quý vị sẽ vẫn cần đeo khẩu trang hoặc che mặt và giữ khoảng cách khi ở quanh những người không thuộc gia đình của quý vị. Điều này không phải là mãi mãi, chỉ là việc cần làm hiện nay.

11. Trong bao lâu nữa chúng ta có thể quay trở lại thực hiện các hoạt động như trước khi có đại dịch?

Vắc-xin COVID là một bước lớn trên con đường thoát khỏi đại dịch, nhưng đây không phải là một giải pháp tức thì. Nếu tất cả mọi sự suôn sẻ, việc tiêm vắc-xin cho hầu hết dân số sẽ mất khoảng 9-12 tháng. Đó là 9-12 tháng nữa để chiến đấu chống lại COVID với cùng những biện pháp mà chúng ta đang dựa vào hiện nay. Đeo khẩu trang. Tránh tụ tập đông người. Ở nhà nếu bị ốm. Giữa khoảng cách và rửa tay. Chúng ta không thể mất cảnh giác cho đến như các chuyên gia sức khỏe và y tế công cộng thống nhất rằng làm như vậy là an toàn.

12. Vắc-xin hoạt động như thế nào?

Vắc-xin Pfizer là một loại vắc-xin ARN thông tin, còn được biết là vắc-xin mARN. Đây là loại vắc-xin mới để bảo vệ chống lại các bệnh truyền nhiễm, nhưng chúng đã được biết đến và nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Để kích thích phản ứng miễn dịch, nhiều loại vắc-xin đưa vi trùng bị suy yếu hoặc bất hoạt vào cơ thể chúng ta. Nhưng các vắc-xin mRNA thì không làm như vậy. Thay vào đó, chúng hướng dẫn các tế bào của chúng ta các tạo protein từ vi-rút—hoặc thậm chí chỉ một mảnh protein đó— điều đó kích thích phản ứng miễn dịch bên trong cơ thể của chúng ta. Phản ứng miễn dịch đó, phản ứng tạo kháng thể, là thứ bảo vệ chúng ta khỏi bị nhiễm bệnh nếu sau đó vi-rút thật xâm nhập vào cơ thể chúng ta.

13. Vắc-xin có thay đổi DNA hoặc cấy ghép chip trong cơ thể tôi không?

Không. Chúng không ảnh hưởng hay tương tác với DNA của chúng ta theo bất kỳ cách nào, và không có sự hiện diện của chip vi mô. mARN không bao giờ xâm nhập vào nhân tế bào, đó là nơi lưu giữ DNA (vật liệu di truyền) của chúng ta. Tế bào phá vỡ và loại bỏ các mARN ngay sau khi sử dụng xong các hướng dẫn.

14. Vắc-xin COVID-19 và miễn dịch cộng đồng

a) Những gì chúng ta biết

Miễn dịch cộng đồng nghĩa là có đủ số lượng người trong cộng đồng được bảo vệ khỏi bị nhiễm bệnh dịch vì họ đã từng nhiễm bệnh hoặc đã được chủng ngừa. Miễn dịch cộng đồng giúp ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh giữa người với người, đồng thời bảo vệ những đối tượng không thể tiêm chủng, như trẻ sơ sinh hoặc người bị dị ứng với vắc-xin. Tỷ lệ phần trăm số người cần có sự bảo vệ để đạt được miễn dịch cộng đồng tùy thuộc vào căn bệnh.

b) Những gì chúng ta chưa biết

Các chuyên gia vẫn chưa rõ phần trăm người cần được tiêm chủng ngừa để đạt mức miễn dịch cộng đồng đối với dịch COVID-19. CDC và các chuyên gia đang nghiên cứu về miễn dịch cộng đồng và sẽ cung cấp thêm thông tin nếu có.

15. Vắc-xin COVID-19 và biến thể mới của vi-rút

CDC đang tiếp tục nghiên cứu về hiệu quả của các loại vắc-xin COVID-19. Các nhà khoa học đang nỗ lực tìm hiểu về các biến thể mới của vi-rút này. Cần có thêm các nghiên cứu để hiểu được những biến thể mới có thể ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả của các loại vắc-xin COVID-19 hiện có.