Một bệnh nhân nam 59 tuổi, ở Hà Nội, vào viện vì đau tức vùng hạ sườn phải, sút 3 kg trong 2 tháng. Qua siêu âm các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai phát hiện u ở gan, khối u gan phải kích thước khá lớn 8,5x7,2 cm; u gan trái là 3,1x2,1 cm. Sau các xét nghiệm khác, bệnh nhân được chẩn đoán bị ung thư đại tràng xích ma loại biểu mô tuyến di căn gan.

Phó giáo sư Trần Đình Hà, Phó giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, vì bệnh đã ở giai đoạn muộn, không có chỉ định phẫu thuật, bác sĩ quyết định phối hợp các phương pháp điều trị. Bệnh nhân được hóa trị toàn thân, dùng thuốc trúng đích điều trị ung thư đại tràng; đồng thời cấy hạt vi cầu phóng xạ Y-90 để điều trị u ở gan. Sau 6 tháng, bệnh nhân không đau, sinh hoạt bình thường, khối u lớn ở gan kích thước giảm một nửa. Sau đó, bệnh viện tiếp tục tiến hành phẫu thuật cắt đoạn đại tràng và lấy u gan di căn.

"Bệnh nhân ở giai đoạn muộn, không có chỉ định phẫu thuật, sau khi kết hợp các phương pháp điều trị, tổn thương thu nhỏ lại thì được chuyển sang phẫu thuật triệt căn. Sau 9 tháng điều trị, đến nay bệnh nhân vẫn đang được tiếp tục theo dõi, kỳ vọng kết quả điều trị tốt hơn nữa", phó giáo sư Hà nói.

Trong khi đó tại Bệnh viện 108, một bệnh nhân nam 38 tuổi u gan cũng được chỉ định áp dụng kỹ thuật này. Bệnh nhân có khối u ở gan khá lớn, gần chiếm hết diện tích toàn bộ gan bên phải. Bệnh đã ở giai đoạn tiến triển không còn chỉ định phẫu thuật. Đến nay sau 21 tháng, khối u thu nhỏ lại hiện chỉ còn hơn 1 cm, bệnh nhân vẫn sống và làm việc bình thường.

Đây là 2 trong số hơn 50 bệnh nhân ung thư gan tại nước ta được điều trị bằng cấy hạt vi cầu phóng xạ Y-90 (xạ trị trong chọn lọc). Có 3 bệnh viện lớn trong nước triển khai kỹ thuật này gồm: Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện 108 và Bệnh viện Chợ Rẫy.

Có nhiều phương pháp điều trị ung thư gan, trong đó phẫu thuật cắt phần gan mang khối u, ghép gan, phá hủy khối u tại chỗ bằng sóng cao tần… chỉ áp dụng khi bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên ở nước ta phần lớn bệnh nhân phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn. Chỉ có khoảng 2% bệnh nhân được phẫu thuật triệt căn khối u, tiến sĩ Nguyễn Tiến Thịnh, Phó chủ nhiệm khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện 108 cho biết tại hội thảo giới thiệu kỹ thuật mới này diễn ra tại Hà Nội sáng 30/6.

Xạ trị trong chọn lọc bằng hạt vi cầu phóng xạ Y-90 hay phương pháp tắc mạch phóng xạ là kỹ thuật mới trong điều trị ung thư gan. Các hạt vi cầu phóng xạ sẽ được bơm trực tiếp vào động mạch nuôi khối u. Khối u bị tiêu diệt theo 2 cơ chế: tắc mạch, cắt nguồn dinh dưỡng nuôi u và xạ trị. 90% mạch máu nuôi u là từ động mạch gan, 10% từ tĩnh mạch cửa; các tổ chức lành thì ngược lại. Chính vì thế, với phương pháp này các tổ chức u lành ít bị ảnh hưởng, khối u bị tiêu hoàn toàn hoặc giảm thể tích.

Tiến sĩ Mai Trọng Khoa, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, hơn 50 bệnh nhân đã được điều trị bằng kỹ thuật mới này và cho kết quả tốt, an toàn, cảm nhận bệnh nhân thấy chấp nhận được, biến chứng phải xử lý ít hơn nhiều với kỹ thuật khác, khả năng tái phát bệnh ít. Với bệnh ung thư, cần theo dõi 3-5 năm mới có thể đánh giá được hiệu quả của phương pháp mới này. Tuy nhiên việc áp dụng kỹ thuật mới này giúp mang lại cho bệnh nhân thêm hy vọng được sống. Nó được chỉ định trong những trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi các phương pháp điều trị khác đều thất bại, thể trạng bệnh nhân còn tốt... Kỹ thuật này đã được áp dụng tại Mỹ, châu Âu và một số nước châu Á như Singapore, Philippine...

"Chi phí cho một ca điều trị bằng kỹ thuật này khoảng 300-400 triệu đồng, tương đương với cả quá trình điều trị gần một tháng xạ trị bằng máy gia tốc. Bệnh nhân không cần phải ra nước ngoài điều trị với chi phí đắt đỏ", tiến sĩ Khoa nói.

Ung thư gan hay gặp ở khu vực châu Phi và châu Á. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng thứ hai ở nam giới và đứng thứ ba ở nữ giới về tỷ lệ mắc, tỷ lệ tử vong đứng thứ nhất ở cả hai giới. Năm 2012, nước ta ghi nhận gần 22.000 ca ung thư gan mới và có gần 21.000 ca tử vong. Tỷ lệ tử vong do bệnh này ở nước ta rất cao, thời gian sống thêm không quá một năm.

BS Tuấn Anh cập nhật