Calcitonin - Dấu ấn ung thư tuyến giáp thể tuỷ
Calcitonin là một hormone được sản xuất bởi các tế bào đặc biệt trong tuyến giáp được gọi là tế bào C. Tuyến giáp là một tuyến nhỏ hình con bướm nằm phẳng so với khí quản ở cổ họng. Xét nghiệm này đo lượng của calcitonin trong máu.
Hai nguyên nhân hiếm gặp làm tăng sản xuất số lượng calcitonin quá mức là tăng sản tế bào C và ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Tăng sản tế bào C-là một tình trạng lành tính có thể có hoặc không có thể tiến triển trở thành ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Ung thư tuyến giáp thể tuỷ là ác tính - nó có thể lan tràn ra ngoài tuyến giáp và có thể khó điều trị nếu không được phát hiện sớm.
Khoảng 75-80% các trường hợp ung thư tuyến giáp thể tuỷ là lẻ tẻ, xảy ra ở những người không có một tiền sử gia đình có bệnh. Khoảng 20-25% các trường hợp có liên quan đến đột biến di truyền gen RET dẫn đến nhiều tân sinh nội tiết loại 2(multiple endocrine neoplasia*type 2 (MEN 2) ). MEN 2 là một hội chứng liên quan với một số bệnh bao gồm cả ung thư tuyến giáp thể tuỷ và pheochromocytomas. Hầu hết các trường hợp ung thư tuyến giáp thể tuỷ lẻ tẻ phát triển ở người đangở độ tuổi 40 hoặc 50, và tỷ lệ nhiễm cao hơn ở phụ nữ. Các hình thức di truyền ảnh hưởng đến cả hai giới như nhau và có thể xảy ra ở độ tuổi sớm hơn.
1. Khi nào được chỉ định?
Xét nghiệm Calcitonin có thể được chỉ định khi một người nào đó bị nghi ngờ có tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ. Một người có thể xuất hiện các dấu hiệu và triệu chứng, chẳng hạn như:
- Một khối u hoặc sưng ở mặt trước của cổ
- Đau ở cổ họng hoặc phía trước của cổ
- Thay đổi giọng nói, khàn giọng
- Nuốt hoặc hít thở khó
- Ho dai dẳng không liên quan với cảm lạnh
Kiểm tra Calcitonin có thể được thực hiện định kỳ với các thành viên gia đình của những người đã có MEN 2, bắt đầu ở tuổi trẻ, để phát hiện ung thư tuyến giáp thể tuỷ hoặc tăng sản tế bào C-càng sớm càng tốt. Khi ai đó đã được điều trị ung thư tuyến giáp thể tuỷ, thử nghiệm calcitonin thường sẽ được chỉ định trong một khoảng thời gian để theo dõi hiệu quả điều trị và tái phát.
2. Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?
Giá trị tham khảo bình thường : < 10 pg/mL
Một mức độ thấp calcitonin có nghĩa là không chắc rằng các triệu chứng này là do tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ.
Một nồng độ cao của calcitonin có nghĩa là số lượng đang được sản xuất quá mức. Mức độ cao đáng kể của calcitonin là một chỉ số tốt về tăng sản tế bào C hoặc ung thư tuyến giáp thể tuỷ, tuy nhiên, bác sĩ sẽ sử dụng các thủ thuật khác, chẳng hạn như sinh thiết tuyến giáp, scan và siêu âm để thiết lập chẩn đoán.
Điều trị thành công bệnh ung thư tuyến giáp thể tuỷ, có th là liên quan đến việc cắt bỏ tuyến giáp và một số mô bình thường xung quanh, mức độ calcitonin thường sẽ giảm xuống mức rất thấp. Nếu sau đó theo thời gian các giá trị vẫn ở mức thấp , có khả năng là điều trị có hiệu quả. Trong một số trường hợp, mức calcitonin sẽ giảm nhưng vẫn còn cao vừa phải sau khi điều trị. Điều này có nghĩa rằng một số mô sản xuất calcitonin vẫn còn. Bác sĩ sẽ theo dõi calcitonin và xem có tăng theo thời gian. Nếu nồng độ calcitonin bắt đầu tăng lên, nó có khả năng là ung thư tuyến giáp thể tuỷ tái phát .
3. Điều gì khác cần biết?
Với ung thư tuyến giáp thể tuỷ và tăng sản tế bào C, các xét nghiệm tuyến giáp khác, chẳng hạn như T4, T3, TSH, bình thường trong khi mức calcitonin được tăng cao.
Mức Calcitonin có thể tăng trong ung thư vú, phổi và tuyến tụy, insulinomas, và các khối u tuyến tụy hiếgặp được gọi là VIPomas (liên kết vớisản xuất hormone vasoactive intestinal peptide (VIP) ). Nồng độ của calcitonin có thể được tăng lên với các loại thuốc như glucagon, epinephrine, và thuốc tránh thai, và ở trẻ sơ sinh và phụ nữ trong thời kỳ mang thai thường cao hơn.