Rubella là bệnh cấp tính do virus gây ra. Khi đó, người bệnh có các biểu hiện như sốt, phát ban, nổi hạch gần giống như bệnh sởi. Tùy đối tượng và độ tuổi mắc bệnh mà người bệnh có thể gặp nguy hiểm hay không.

     1. Rubella là bệnh gì?

     Bệnh Rubella còn được gọi là bệnh sởi Đức vì được các bác sĩ người Đức mô tả lần đầu tiên như một bệnh khác biệt với bệnh sởi. Bệnh do một loại virus gây nên và có khả năng lây nhiễm từ người này sang người khác.

     Tùy đối tượng và độ tuổi mắc bệnh mà người bệnh có thể gặp nguy hiểm hay không. Các trường hợp bệnh rubella xảy ra ở trẻ em sau sinh hay người trưởng thành thường không quá nghiêm trọng. Nhưng nếu phụ nữ mang thai bị lây nhiễm và mắc bệnh có thể ảnh hưởng nặng nề lên thai nhi.

     Khi mắc bệnh, người bệnh có những biểu hiện như sốt, phát ban, nổi hạch gần giống như bệnh sởi. Nhưng rubella không giống như bệnh sởi bởi vì Rubella được gây ra do một loại virus khác, bệnh ít lây nhiễm hơn và không gây nhiều biến chứng nghiêm trọng như bệnh sởi.

     2. Nguyên nhân gây bệnh Rubella là gì?

     Nguyên nhân gây ra bệnh là do một loại virus có tên Rubella. Dưới kính hiển vi, virus này có dạng hình cầu và bị bất hoạt dễ dàng bởi lipid, tia cực tím, độ pH cùng với nhiệt độ cao.

     Trước khi có vắc xin phòng bệnh, bệnh Rubella thường bùng phát mạnh vào mùa xuân, ở học sinh 5 – 9 tuổi và gây ra những trận dịch lớn. Từ khi có vắc xin phòng ngừa, không ghi nhận thêm trận dịch nào xảy ra nữa.

      Con đường lây truyền bệnh:

  • Virus Rubella lây truyền qua những giọt nước bọt từ mũi, họng của người bệnh bắn ra khi ho hay hắt xì. Khả năng lây truyền bệnh cao nhất là khi người bệnh bị phát ban. Tuy nhiên bệnh có thể lây nhiễm từ 1 tuần trước khi phát ban cho đến 1 tuần sau khi phát ban.
  • Phụ nữ mang thai có thể truyền virus cho con thông qua nhau thai. Tùy thuộc nhiễm virus vào giai đoạn nào của thai kì sẽ có ảnh hưởng khác nhau lên thai nhi. Nếu người mẹ mắc bệnh vào 3 tháng đầu của thai kì thì khả năng thai bị dị tật là rất cao, bởi vì giai đoạn này có sự hình thành và phát triển các cơ quan của thai nhi.
  • Dịch tiết từ đường hô hấp và nước tiểu của trẻ sơ sinh mắc bệnh rubella bẩm sinh chứa một lượng lớn virus trong nhiều tháng (có thể đến 2 tuổi). Vì vậy, bệnh có thể lây truyền từ trẻ sang cho những người chăm sóc trẻ.
  • Lưu ý là tìm thấy virus ở họng những người vừa tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh rubella. Tuy nhiên những người này không thể truyền bệnh sang cho người khác vì số lượng virus quá ít.

     3. Triệu chứng của bệnh Rubella?

     Bệnh Rubella ở trẻ em sau sinh và người trưởng thành thường nhẹ hoặc đôi khi không có triệu chứng. Nếu biểu hiện triệu chứng, trẻ em thường có biểu hiện nhẹ hơn người lớn. Các triệu chứng khi mắc bệnh bao gồm:

  • Thời gian ủ bệnh mất khoảng 2 – 3 tuần, là khoảng thời gian từ khi nhiễm virus cho đến khi xuất hiện các triệu chứng.
  • Sau giai đoạn ủ bệnh sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi và chán ăn vài ngày.
  • Sau đó người bệnh bị phát ban. Phát ban thường bắt đầu ở mặt và lan dần xuống phần dưới cơ thể. Ban ở vùng này sẽ biến mất nhanh khi đã lan sang vùng khác. Giai đoạn phát ban thường kéo dài trong vòng 3 – 5 ngày.
  • Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị sưng hạch hoặc viêm kết mạc mắt.
  • Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm viêm khớp, viêm não hay viêm gan. Tuy nhiên khả năng bị các biến chứng này là rất hiếm và thường là nhẹ.

     4. Rubella ở phụ nữ mang thai?

     Nhiễm Rubella trong giai đoạn mang thai có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Nếu mẹ mắc bệnh Rubella thì có nguy cơ cao bị sẩy thai, sinh non và dị tật bẩm sinh. Yếu tố quan trọng nhất quyết định độ nặng của dị tật bào thai là tuổi thai lúc bị nhiễm virus. Tuổi thai nhiễm bệnh càng nhỏ thì dị tật mắc phải càng nặng.

     Các bất thường có thể xảy ra lúc sinh bao gồm:

  • Bất thường về xương.
  • Đục giác mạc.
  • Thiếu máu.
  • Gan lách to.
  • Vàng da.
  • Nhẹ cân.
  • Nổi hạch.
  • Viêm màng não.
  • Viêm phổi do Rubella.

     Các bất thường tiến triển kéo dài về sau bao gồm:

  • Tự kỷ.
  • Rối loạn hành vi.
  • Chậm phát triển tâm thần.
  • Động kinh.
  • Đầu nhỏ.
  • Cận thị.
  • Điếc.
  • Bệnh tim bẩm sinh.
  • Tinh hoàn ẩn.
  • Dậy thì sớm.
  • Bệnh tuyến giáp.

     Điều cần lưu ý là mặc dù khả năng lây nhiễm cho con là rất cao nhưng không phải bào thai nào nhiễm Rubella đều bị dị tật. Có khả năng con sinh ra không bị dị tật bẩm sinh cho dù bị lây nhiễm ở bất kỳ tuổi thai nào. Vì vậy, nên tham vấn với bác sĩ sản khoa về khả năng con bị mắc bệnh. Từ đó có những chiến lược quản lý thai kì phù hợp.

     Rubella là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra. Bệnh ít ảnh hưởng đến trẻ sau sinh và người trưởng thành. Tuy nhiên bệnh lại gây biến chứng nặng nề cho phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh.

Bác sĩ Võ Thị Ngọc Hiền