Đo nồng độ protein AFP trong máu cung cấp cho bác sĩ những thông tin quan trọng khi sàng lọc ung thư gan, tuy nhiên đây không phải xét nghiệm cuối cùng giúp khẳng định bệnh. 

Mức độ AFP tăng cao ở những người mắc ung thư gan.

      Cùng với ung thư tuyến tụy, ung thư gan được xem là kẻ giết người thầm lặng bởi vì các dấu hiệu và triệu chứng thường không xuất hiện cho đến khi bệnh đã tiến triển nặng. Vì vậy, điều quan trọng đối với những người có nguy cơ cao phát triển ung thư gan là cần xét nghiệm sàng lọc đều đặn. Một trong những xét nghiệm để chẩn đoán ung thư gan là xét nghiệm dấu ấn ung thư AFP (alpha-fetoprotein).

        Xét nghiệm AFP là gì?

     Xét nghiệm này đo lượng alpha-fetoprotein (AFP) trong máu. Ở phụ nữ mang thai, nồng độ AFP thường tăng lên cho tới khi em bé sinh ra và sau đó giảm nhanh chóng. Đây là một protein được sản xuất chủ yếu ở gan của thai nhi và các phần khác của phôi thai phát triển.

        Không chỉ có phụ nữ mang thai, mà 2/3 số người bị ung thư gan cũng sản xuất AFP ở mức độ cao. Do đó, xét nghiệm tìm dấu ấn AFP cũng được sử dụng trong tầm soát và theo dõi điều trị ung thư gan.

       Ở trẻ em khỏe mạnh và người lớn không mang thai, AFP chỉ phát hiện ở mức rất thấp. Mức độ bình thường của người lớn dưới 40 microgram (mg) mỗi lít. Sự gia tăng mức độ AFP cho thấy một hoạt động không bình thường xảy ra trong cơ thể.

        Những người cần thử nghiệm AFP

        Những người có nguy cơ cao mắc ung thư gan nên xét nghiệm AFP 6 tháng 1 lần.

      Những người có nguy cơ cao đối với bệnh ung thư gan được khuyến khích xét nghiệm AFP 6 tháng 1 lần. Đó là những người:

  • Bị xơ gan
  • Bị viêm gan B, C mạn tính
  • Uống nhiều rượu
  • Bị gan nhiễm mỡ

     Thử nghiệm AFP dùng trong trường hợp khác

  • Tuy nhiên, đo nồng độ AFP trong máu đôi khi cho kết quả không chính xác bởi thực tế lượng AFP tăng lên có thể do nguyên nhân khác mà không phải ung thư gan. Người ta còn dùng đo AFP trong các trường hợp như:
  • Tầm soát bệnh ung thư tinh hoàn, buồng trứng, dạ dày, tuyến tụy – hoặc một khối u hiếm gặp gọi là u quái ác tính
  • Dùng để phát hiện dị tật bẩm sinh có thể có trong bào thai, hoặc nhiều bào thai.
  • Chẩn đoán rối loạn không phải ung thư gan, như xơ gan
  • Các bác sĩ cũng sử dụng AFP để theo dõi đáp ứng của bệnh nhân trong quá trình điều trị ung thư. Khi điều trị thành công, mức AFP thường trở lại bình thường. Ngược lại mức độ AFP tăng cho thấy bệnh tái phát.

     Bên cạnh thử nghiệm AFP, các xét nghiệm khác được sử dụng trong tầm soát ung thư gan như siêu âm gan, chụp CT, vv…